Ασκληπιεία

Αφαιμάξεις και σικύες ( βεντούζες ) ήταν μορφές θεραπείας που εφαρμοζόταν μέχρι τον 20ό αιώνα. Αυτή η Ελληνική πλάκα δείχνει λεπίδες που χρησιμοποιούνταν για τις τομές της αφαίμαξης και σικύες που ζεσταίνονταν και τοποθετούνταν πάνω από την τομή. Καθώς κρύωνε ο αέρας της σικύας τραβούσε το αίμα της πληγής λόγω του κενού που δημιουργείτο. Η αιμορραγία σταματούσε όταν αφαιρείτο η σικύα.

Τα Ασκληπιεία ήταν Ιερά του Ασκληπιού στην αρχαιότητα, όπου κατέφευγαν οι άρρωστοι για να ζητήσουν από το Θεό να τους υποδείξει τρόπους θεραπείας. Το περιφημότερο όλων βρισκόταν στην Επίδαυρο ενώ άλλα φημισμένα υπήρχαν στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας, στην Κόρινθο, στην Πέργαμο, το πολύ σπουδαίο στην Κω και τέλος το Ασκληπιείο των Αθηνών στη Νότια πλαγιά της Ακρόπολης που ήταν ξακουστό σ' όλο τον Ελληνικό κόσμο.

Παρεχόταν θεραπείες για κάθε ασθένεια όπως η τριχόπτωση, η τύφλωση, η χωλότητα, τα παράσιτα, τα δήγματα φιδιών. Ο ασθενής που πήγαινε στον Ιερό χώρο έπρεπε πρώτα να έχει εξαγνισθεί : ύστερα από ένα μπάνιο με αρωματικά βότανα, φορώντας ένα λευκό χιτώνα κι ένα στεφάνι ελιάς, κοιμόταν σ' ένα κρεββάτι από κλαδιά ή στην κρυψώνα ενός ζώου που θα θυσιαζόταν. Ένας ιερέας του διηγιόταν τις θεραπείες που είχαν ήδη γίνει, για να τον προετοιμάσει ψυχολογικά για το γεγονός που τον περίμενε και ν' αυξήσει την ένταση της αναμονής.

Μετά την ψυχολογική αυτή προετοιμασία, ακολουθούσε νηστεία, θυσία κι άλλες ιεροτελεστίες οι οποίες δεν είναι εντελώς γνωστές, για να καταλήξει ο ασθενής να κοιμηθεί στα Εγκοιμητήρια, τις ειδικές στοές όπου θα έβλεπε σε όνειρο τη Θεότητα που αφορούσε την ίασή του.

.

Θεραπεία μιας ασθενούς από Θεό θεραπευτή κατά την εγκοίμησή της. Η ύπνωση ήταν ειδική περίπτωση ονειρομαντικής θεραπείας και γινόταν στα Ιερά Θεών θεραπευτών και μάντεων, όπως ο Αμφιάραος κι ο Ασκληπιός. Ύστερα από μια ειδική προετοιμασία, ο ασθενής μεταφερόταν στο άβατο όπου τον ξάπλωναν πάνω στο ζεστό ακόμα δέρμα ενός θυσιασμένου ζώου. Ενώ κοιμόταν, του εμφανιζόταν στο όνειρό του ο Θεός και του υποδείκνυε τον τρόπο θεραπείας. Στο αναθηματικό αυτό ανάγλυφο του 4ου π.Χ. αιώνα, εικονίζεται ο Ασκληπιός να εξετάζει μια γυναίκα. Οι υπόλοιποι παρακολουθούν περιμένοντας την θεραπεία.

Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά

Κατά τη διάρκεια του ύπνου, οι ιερείς ψιθύριζαν ορισμένες υποβολές στο αυτί του ασθενούς, ώστε να ενεργοποιήσουν τις δυνάμεις αυτοθεραπείας του. Υπό την επίδραση της προηγούμενης προετοιμασίας και της όλης ατμόσφαιρας του Ναού, ο ασθενής υποσχόταν ότι θα τηρούσε την ιατρική αγωγή που θα του συμβούλευε ο Θεός στον ύπνο του. Όταν ξυπνούσε, οι ιερείς ανελάμβαναν την ερμηνεία των " Θεϊκών " υποδείξεων.

Σ' ορισμένους ναούς η ύπνωση επιτυγχανόταν με το τελετουργικό κάψιμο θεραπευτικών βοτάνων, ενώ για τις περιπτώσεις ασθενών που δεν μπορούσαν να κοιμηθούν, υπήρχαν ιερείς που λειτουργούσαν σαν μέντιουμ και, σε κατάσταση ύπνωσης, αποκαθιστούσαν την επαφή με τους Θεούς.

Από τα ανασκαφικά ευρήματα ( χάλκινα ιατρικά εργαλεία ) έχει προκύψει ότι οι υποδείξεις των ιερέων - θεραπευτών δεν περιοριζόταν σε φαρμακευτικές θεραπείες με βότανα αλλά περιελάμβαναν και χειρουργικές επεμβάσεις. Οι ιατρικές γνώσεις των ιερέων του Ασκληπιού αποτελούσαν μυστικό που το μετέδιδαν ο ένας στον άλλο.

.

Στον αρχαιολογικό χώρο της Επιδαύρου, τοποθεσία του αρχαίου Ιερού του Ασκληπιού όπου απαγορευόταν αυστηρά η γέννηση κι ο θάνατος, μια επικλινής δίοδος οδηγεί στον Ναό του Θεού. ( Στη φωτογραφία, είναι το επίμηκες κτίριο αριστερά του κυκλικού Ναού ).

Η οικοδομή αποδίδεται στον Θεόδοτο ( 380 π.Χ. ) κι είναι ένας χαρακτηριστικός δωρικός ναός. Ένα ευρύ φάσμα από τα πιο ωραία υλικά - πεντελικό μάρμαρο, ελεφαντόδοντο, χρυσός, εξωτική ξυλεία, χρωματιστές πέτρες - χρησιμοποιήθηκαν για το κτίριο, το οποίο αντικατέστησε έναν προηγούμενο ναό που μετατράπηκε σε εγκοιμητήρια : μια στοά στην οποία κοιμούνταν οι ασθενείς ελπίζοντας στη Θεϊκή θεραπεία. Οι πολλές αναθηματικές πλάκες που βρέθηκαν στην περιοχή μαρτυρούν ότι οι θεραπείες αυτές είχαν αποτελέσματα.

Μπορεί οι Έλληνες να είχαν μάθει την Ιατρική από τους Αιγύπτιους, ωστόσο με τον καιρό τους ξεπέρασαν σε ικανότητα. Στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ., οι Έλληνες γιατροί ήταν φημισμένοι σ' όλη τη Μεσόγειο.

Ο Ηρόδοτος αφηγείται την ιστορία του βασιλιά των Περσών Δαρείου Α' που στα τέλη του 520 π.Χ., εξάρθρωσε τον αστράγαλό του ξεπεζεύοντας από το άλογό του. Ο βασιλιάς προσέτρεξε σε Αιγύπτιους γιατρούς και, όταν απέτυχαν να τον θεραπεύσουν, ζήτησε τον Έλληνα γιατρό Δημοκήδη, που κρατούντας δούλος στην αυλή του. Ο Δημοκήδης θεράπευσε τον βασιλιά, έγινε γιατρός της Αυλής, διάσημος σ' όλο τον Ελληνικό κόσμο και προσελήφθη από την πόλη των Αθηνών.

Τον 5ο αιώνα π.Χ. υπήρχαν ήδη αρκετές σχολές πρακτικών γιατρών, αλλά στα τέλη του αιώνα η πιο γνωστή ήταν του Ιπποκράτη από την Κω. Ο Ιπποκράτης είχε γίνει διάσημος ως δάσκαλος και πρακτικός γιατρός. Η Ιπποκράτειος Συλλογή αναπτύσσει την ιατρική σκέψη βασισμένη στην επιστημονική έρευνα κι όχι στις δραστηριότητες των θεραπευτών - ιερέων κι άλλων κομπογιανιτών. Αυτό το έργο δίνει μεγάλη έμφαση στη δίαιτα και στην άσκηση κι αναγνωρίζει τη σημασία του εξωτερικού περιβάλλοντος στα αίτια της ασθένειας.

Η σημασία που απέδιδαν οι αρχαίοι Έλληνες στο ήθος τόσο στη διδασκαλία όσο και στην άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος περιγράφεται στον Όρκο του Ιπποκράτη, έναν κώδικα συμπεριφοράς για τους γιατρούς ο οποίος εξακολουθεί να είναι η πηγή του ήθους που πρέπει να διακρίνει τους σύγχρονους γιατρούς.

Πηγές στοιχείων : Εγκυκλοπαίδεια Δομή, Τ.2, 1972, Dr. John Stevenson, Η ιστορία της Ευρώπης, Κ. Κωστόπουλος, 2005 Γιώργης Καραφουλίδης ,Υπνωτισμός, Δρόμων 2007, Furio Durando, Αρχαία Ελλάδα, Καρακωτσόγλου 1998.